مقام محبت

قرآن کریم در مورد محبت مى‏فرماید:

 

«و من الناس من یتخذ من دون الله أندادا یحبونهم کحب الله و الذین امنوا اشد حبا لله» (بقره/165)

 

مؤمنان، به خدا دل بسته‏اند و دوستان او هستند، ولى مشرکان و کافران، دوستان بت­ها می­باشند؛ ولی محبت مؤمنان به خدا از محبت بت پرستان به بت­ها بیشتر است. چون هیچ زیبایى به اندازه خدا جمیل نیست و هیچ معرفتى به اندازه معرفت او کمال نیست و هیچ انسانى نیز به اندازه مؤمن، عارف نیست؛ از این رو، هیچ انسانى به اندازه مؤمن، عاشق و محب نیست.

  علت برترى محبت مؤمن، به خدا از محبت مشرک به بت، این است که بت اگر چه زیبا باشد، زیبایى بصرى و سمعى یا زیبایى خیالى و وهمى دارد و درک این زیبایی­ها به وسیله گوش و چشم و تأثیر این محبوب­ها در حد وهم و خیال است.

  مؤمن نه تنها از راه چشم و گوش، آثار طبیعى و از راه وهم و خیال، آثار مثالى و برزخى محبوب حقیقى را می‏نگرد؛ بلکه از راه عقل، کمال معقول و اسماى حسناى الهى را می‏نگرد، از این­رو درک او قوی­تر است و چون درک قوی­تر است مدرک هم قوی­تر است و چون مدرک قوی­تر می­باشد، محبت هم بیشتر است.

رسیدن به مقام «محبت» محصول سیر و سلوک و پیمودن راه در مراحل پیشین است و انسان بر اثر تمرین و فاصله گرفتن از هرگونه فریب و امر ناپایدار و دل نبستن به غیر خدا، «حبیب الله» مى‏شود.

  یکى از مبانى مهم تعلیم و تربیت در اسلام، «محبت» است. قرآن کریم که معلم و مربى اخلاق است مهم­ترین محور فضایل اخلاقى را محبت مى‏داند و امام صادق (سلام الله علیه) مى‏فرماید:

 

«خداى سبحان پیامبر خود را با محبت الهى تأدیب و تربیت کرده است.»

جوادی آملی، عبدالله؛ مراحل اخلاق در قرآن، قم، انتشارات مؤسسه اسراء، ص 325