نکاتی در رابطه با انجام عبادات ـ استاد حسین یعقوبی قائنی

کلام ایت الله یعقوبی قاینی:

توجّه برادران ایمانى خود را به چند نکته‏ ى مهم جلب مى‏ نمایم:

1 - اعمال و عبادات مستحبى که انسان انجام مى‏ دهد، ضمن آنکه باید با خصوصیات روحى و حال معنوى او مناسب باشد، لازم است حتى المقدور با شوق و نشاط نیز همراه باشد. لذا اگر انجام برخى اعمال مستحب، موجب ملال و تنفّر نفس کسى گردید، باید از آن پرهیز نموده و به اصلاح عوامل آن بپردازد، همچنان که اگر کسى بخواهد به اعمال و عبادات خود بیفزاید باید به تدریج و به گونه‏ اى عمل نماید که رغبت نفس به عبادت محفوظ مانده و باعث ملالت آن نگردد.
2 - چنانچه در اثر انجام این گونه اعمال، آثار غیر عادى یا حال خاصى به انسان دست دهد، باید وضعیت خود را جهت معلوم شدن صحت و سقم و چگونگى آن به استادى خبیر عرضه کند.
3 - به طور کلى هر عبادتى که مستند به روایات بوده و از جانب پیشوایان معصوم علیهم‏ السلام به ما رسیده باشد، عمل به آن بلا مانع است. به خصوص اگر به طور عام دستور داده باشند؛ مثل اینکه فرموده باشند: «هر کس» این عمل را انجام دهد فلان پاداش نصیب او خواهد شد.
همچنان‏ که عمل یا دستورى که مستند به روایات نباشد، نه تنها انجامش قرب آور نیست بلکه گاه موجب دورى یا برخى مفاسد دیگر نیز مى ‏شود.
4 - بسیارى از دعاها و اذکار براى عموم مؤمنین قابل عمل است. اما برخى، مخصوص شخص یا افراد خاصى مى ‏باشد که معمولاً دیگران با انجام آن به نتیجه ‏ى مورد نظر نمى‏ رسند، لذا اگر کسى با اذن استادى خبیر یا شخص صاحب نفَسى انجام دهد، علاوه بر یافتن اثر و نتیجه، از تبعات منفىِ احتمالى آن نیز مصون خواهد بود.
5 - بى ‏شک وعده‏ هاى خداوند هیچگاه خلاف ندارد. پس علت اینکه گاهى انسان از عمل خود نتیجه نمى‏ گیرد، بیشتر مربوط به نقصان ایمان و باور خود اوست. لذا کسى که دعاهاى وارده را مى‏ خواند و به دستورات عبادى عمل مى‏ کند، پیش از هر چیز باید به گفته‏ هاى پیامبر اکرم و ائمه‏ ى اطهار علیهم‏ السلام «ایمان» داشته باشد.
مهم این است که فرموده‏ هاى آنها را «باور» داشته باشیم، لذا اگر کسى عملى را با تردید، انجام دهد و بگوید: «فعلاً این دعا را مى‏ خوانم تا ببینم چه مى ‏شود» نه تنها فایده ‏اى نبرده، بلکه خودش را خسته مى ‏کند. و البته اگر متوجه شود که باور ندارد، پیش از هر چیز باید بررسى کند که چرا باور ندارد و علت آن را برطرف سازد.
6 - سزاوار است انسان هر سنت و دستورى را در تمام عمر خود حداقل یک بار بجا آورد.
7 - همچنین خوب است انسان براى انجام هر عمل مستحب، ساعتى را مشخص کند تا به انجام آن عمل در روزهاى دیگر بهتر موفّق گردد.
8 - دستورات مأثورى که تعداد یا مدت زمان خاصى ندارد، حداقل باید یک سال بر آن مداومت شود.
9 - انسان هنگام توجه به خداى متعال، نباید در ذهن خود چیزى را تصور کند یا براى خودش چیزى را درست کرده و به آن توجه نماید. در این مقام راه‏ هاى گوناگونى از سوى عرفا ارائه شده است، ولى بهترین راه براى «توجّه» همان طریقى است که حضرات معصومین علیهم ‏السلام ارائه فرموده ‏اند. چنانکه امام صادق علیه ‏السلام ضمن حدیثى مى‏ فرمایند: پس از گفتن تکبیرة الاحرام مى ‏گویى:

وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّماواتِ وَ الارْض عالِمِ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ حَنیفًا مُسْلِمًا وَ ما اَنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ . . .

از این طریق بدون اینکه انسان تصوّر کند که او جلّ جلاله چیست یا چگونه است توجه مى‏ کند به «کسى که آسمان‏ ها و زمین را خلق فرموده است».
و این همان معنایى است که قرآن کریم از قول حضرت ابراهیم علیه‏ السلام نقل نموده و گفتن آن هنگام نماز مستحب مى‏ باشد.