نامه‌ای از علامه حسن‌زاده آملی به فرزندشان

                       

فرزند ارجمندم، از اکنون باید بر قدم صدق یوسف صدّیق سلام الله علیه بوده باشد که:

در جوانی پاک بودن شیوه پیغمبری است
ورنه هر گبری به پیری می‌شود پرهیزگار

- فرزندم! خود را باش. این داعی حسن حسن زاده آملی دینداری متمسّک به ذیل ولایت محمّد و ال محمّد صلوات الله علیهم با دلیل و برهان است، نه به تقلید و اتّباع از این و ان…

 - ای فاضل فرزانه و فرهیخته و فرزام! در صنایع انسان‌ها دقّت بسزا بفرما که همه‌ی آن‌ها را دین و آیین است؛ یعنی هر یک را در نحوه‌ی نگاهداری و اعمال ان برنامه‌ای خاصّ است که باید بدان برنامه اگاهی داشت و ان صنعت را به دستور آن برنامه به کار برد تا آن صنعت در کارش درست نتیجه دهد، و اگر مطابق دستورش به کار نرود، یکبارگی دچار اختلال و فساد و زوال می‌شود و مشکلات و حوادث بد پیش می‌آورد. آن دستور دین آن صنعت است، و هیچ صنعتی بی دین و دینداری پایدار و استوار نمی‌ماند.

- این همه صنایع برّی و بحری و فضایی شگفت ساخته‌ی قطرات نطفه‌اند؛ یعنی قطره نطفه‌ای در دو کارخانه حیرت اندر حیرت الهی که یکی زهدان مادر عزیز و دیگر همین نشأه گرامی دنیای مشهود ما که رحم دوم است؛ چنان دارای صورت دلنشین و بینش و دانش این چنین شده است که این همه صنایع شگفت از وی به منصّه ظهور رسیده است.

- نخست تأمّل بفرما که چگونه قطره نطفه‌ای، انسانی این چنینی شده است.

- و پس از آن تدبّر بفرما که چگونه به اختراع این همه صنایع بوالعجب دست یافته است، و سپس تعقّل بفرما که همه صنایع این نطفه را دین و آیین است. ایا آن کس که نطفه‌ای کذایی را چنین صورت و صنعت دلنشین چیره دست مخترع و مبتکر صنایع حیرت‌آور به بار آورده است، او را بی دین و بی آیین افریده است؟!

- عزیزم! کشیک نفس بکش تا انسانی الهی شوی، و در عداد مقرّبین در آیی و وارداتی آن سویی عایدت شود.

- و بدان که علم و عمل دو حقیقت انسان سازند و علم، امام عمل است، و اکنون هنگام تحصیل علم و اعتیاد به عمل صالح آن عزیز است، به انتظار فردا مباش که به فرموده‌ی انسان آگاهی:

در جوانی به خویش می‌گفتم    شیر شیر است گر چه پیر بود

تا به پیری رسیده‌ام دیدم          پیر پیر است گر چه شیر بود

کتاب پندهای حکیمانه